Wybierz język witryny

Leczenie cukrzycy

Leczenie cukrzycy typu 1 w dzisiejszych czasach polega na leczeniu insuliną poprzez naśladowanie pracy zdrowej trzustki. W leczeniu cukrzycy typu 2 stosowana jest terapia leczenia lekami.

Wpływ i rola indeksu glikemicznego na poziom glikemii

Produkty węglowodanowe odgrywają ważną rolę w naszej diecie. Są preferowanym źródłem energii dla twojego ciała, szczególnie dla mózgu.
Kiedy węglowodany są trawione, rozkładają się, tworząc glukozę i są wchłaniane do krwiobiegu. Insulina pozwala glukozie przedostać się do komórek ciała, gdzie jest wykorzystywana do dostarczania energii. Większość produktów zawierających węglowodany jest również bardzo dobrym źródłem błonnika, witamin i minerałów, które utrzymują nasze ciało i jelita w zdrowiu.
Z trzech kluczowych składników odżywczych w naszym jedzeniu – tłuszcze, białka i węglowodany – to węglowodany są składnikiem odżywczym, który będzie miał największy wpływ na poziom glukozy we krwi. Wpływ węglowodanów będzie zależał od ilości spożywanych węglowodanów oraz rodzaju spożywanych węglowodanów.
Zapotrzebowanie na węglowodany każdego człowieka jest inne w zależności od płci, aktywności, wieku i masy ciała. Każda osoba chora na cukrzycę powinna udać się do akredytowanego praktykującego dietetyka, aby obliczyć ilość węglowodanów do spożycia w każdym posiłku i przekąsce.
Indeks glikemiczny (IG) to prosty sposób oceny, jak szybko węglowodany są trawione i zamieniane na glukozę i wchłaniane do krwiobiegu.

diagram glukozy IG
diagram glukozy IG

Węglowodany o niskim IG rozkładają się do glukozy dłużej, przedostają się do krwiobiegu powoli i mają mniejszy wpływ na poziom glukozy we krwi. Te produkty mogą pomóc w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi, cholesterolu i sprawić, że będziesz czuć się syty przez dłuższy czas. Przykłady produktów o niskim IG obejmują tradycyjne płatki owsiane, gęste pieczywo pełnoziarniste, soczewicę i rośliny strączkowe, kukurydzę cukrową, mleko, jogurt, makaron ugotowany al dente i większość rodzajów świeżych owoców.
Węglowodany o wysokim IG rozkładają się do glukozy i są szybko wchłaniane do krwiobiegu, co oznacza wyższy i szybszy wzrost poziomu glukozy we krwi po jedzeniu.
Rodzaj spożywanych węglowodanów jest bardzo ważny, ponieważ niektóre z nich mogą powodować wyższy poziom glukozy we krwi po jedzeniu. Najlepszą kombinacją jest spożywanie umiarkowanych ilości węglowodanów o wysokiej zawartości błonnika i niskim IG.
Wartości IG należy traktować wyłącznie jako wskazówki, ponieważ poszczególne produkty spożywcze nie reagują tak samo u wszystkich osób z cukrzycą.
Produkty o niskim IG to produkty o IG mniejszym niż 55
Produkty o średnim IG to produkty o IG pomiędzy 55 a 70
Produkty o wysokim IG to produkty o IG większym niż 70
Jeśli chodzi o IG, włącz jeden lub więcej produktów o niskim IG do każdego posiłku lub przekąski.
Rzeczy do rozważenia:
IG dotyczy tylko produktów zawierających węglowodany, jednak obecność białka i tłuszczu w produktach i posiłkach węglowodanowych wpływa na IG, ponieważ spowalniają trawienie
Spożywanie dużych ilości produktów o niskim IG nadal będzie miało wpływ na poziom glukozy we krwi dlatego ważne jest aby zwracać uwagę na wielkość spożywanych porcji.
Produkty o niskim IG nie zawsze są zdrowe i nadal mogą zawierać dużo tłuszczów nasyconych i cukru (np. czekolada)
Tłuszcze mają najwyższą zawartość energii (kilodżuli lub kalorii) ze wszystkich produktów spożywczych. Spożywanie zbyt dużej ilości tłuszczu może powodować przybieranie na wadze oraz podwyższanie glikemii po kilku godzinach od spożycia co może utrudniać kontrolowanie poziomu glukozy we krwi. Nasze ciała potrzebują tłuszczu dla dobrego zdrowia, ale rodzaj wybranego tłuszczu ma znaczenie.
Tłuszcz nasycony
Ważne jest ograniczenie spożycia tłuszczów nasyconych, ponieważ podnoszą one poziom cholesterolu LDL („złego”). Tłuszcze nasycone znajdują się w tłuszczach zwierzęcych i olejach tropikalnych, więc aby zmniejszyć spożycie tłuszczów nasyconych:
Wybieraj mleko o obniżonej zawartości tłuszczu lub o niskiej zawartości tłuszczu, jogurt, ser, lody i budyń
Wybieraj chude mięso i odcinaj tłuszcz przed gotowaniem
Usuń skórę z kurczaka, kaczki i innego drobiu (jeśli to możliwe, przed gotowaniem)
Unikaj używania masła, smalcu, tłuszczu, śmietany, kwaśnej śmietany, oleju kokosowego, mleka kokosowego, śmietany kokosowej i twardych margaryn do gotowania
Ograniczaj ciastka, torty, puddingi, czekoladowe i śmietankowe ciasteczka do specjalnych okazji
Ograniczaj wstępnie pakowane ciasteczka, pikantne przekąski w paczkach, ciasta, mrożone i gotowe posiłki
Ogranicz stosowanie przetworzonych wędlin, paszteciki z kurczaka, salami i kiełbas
Unikaj smażonych potraw na wynos, takich jak chipsy, smażony kurczak i panierowana ryba i wybieraj kurczaka BBQ (bez skóry) i grillowaną rybę
Unikaj pasztecików, roladek z kiełbasą i ciastek
Zamiast kremowych sosów lub dressingów wybieraj te na bazie pomidorów, soi lub innych niskotłuszczowych składników
Ograniczaj zupy w kremowym stylu
Tłuszcze wielonienasycone i jednonienasycone
Spożywanie niewielkich ilości tłuszczów wielonienasyconych i jednonienasyconych może pomóc zapewnić organizmowi niezbędne kwasy tłuszczowe i witaminy.
Tłuszcze wielonienasycone obejmują:
Margaryny wielonienasycone (sprawdź etykietę pod kątem słowa „wielonienasycone”)
Olej słonecznikowy, krokoszowy, sojowy, kukurydziany, bawełniany, z pestek winogron i sezamowy
Tłuszcz występujący w tłustych rybach, takich jak śledź, makrela, sardynka, łosoś i tuńczyk
Tłuszcze jednonienasycone obejmują:
Olej rzepakowy i oliwkowy
Niektóre margaryny
Awokado
Nasiona, orzechy, pasty orzechowe i olej arachidowy zawierają kombinację tłuszczów wielonienasyconych i jednonienasyconych.
Cholesterol to rodzaj tłuszczu we krwi. Zdrowy poziom cholesterolu jest ważny dla organizmu. Istnieją dwa główne rodzaje cholesterolu: HDL, czyli lipoproteiny o dużej gęstości (dobry cholesterol) i LDL, czyli lipoproteiny o małej gęstości (zły cholesterol). Trójglicerydy to inny rodzaj tłuszczu we krwi, który, jeśli jest zbyt wysoki, może być szkodliwy dla zdrowia.
Osoby z cukrzycą i wysokim poziomem złego cholesterolu są bardziej narażone na zawał serca lub udar. Obniżając poziom złego cholesterolu, możesz znacznie zmniejszyć to ryzyko. Posiadanie wyższego poziomu dobrego cholesterolu może pomóc chronić przed chorobami serca.
Cukrzyca i cholesterol
Wysoki poziom glukozy we krwi może spowodować, że zły cholesterol pozostanie we krwi dłużej. Zbyt duża ilość złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi powoduje gromadzenie się tłuszczu w naczyniach krwionośnych, co je zwęża. Zwężone naczynia krwionośne mogą prowadzić do blokad powodujących zawały serca, udary i problemy z krążeniem.
Możesz poprawić poziom cholesterolu i zmniejszyć ryzyko zawału serca lub udaru. Możesz spróbować to zrobić poprzez:
Spożywanie zdrowej, zbilansowanej diety
Jedzenie mniejszej ilości tłuszczów nasyconych
Dążenie do spożywania co najmniej dwóch do trzech porcji tłustych ryb tygodniowo
Bycie bardziej aktywnym
Ograniczanie alkoholu do nie więcej niż 10 standardowych drinków tygodniowo i nie więcej niż czterech standardowych drinków dziennie.
Rzucanie palenia
Utrzymywanie zdrowej masy ciała
Przyjmowanie leków obniżających poziom cholesterolu przepisanych przez lekarza.
Produkty poprawiające poziom cholesterolu
W Australii spożywanie mniejszej ilości tłuszczów nasyconych jest jednym z najbardziej praktycznych sposobów na obniżenie poziomu cholesterolu. Powinieneś skupić się na spożywaniu mniejszej ilości tłuszczów nasyconych, a nie na jedzeniu mniejszej ilości cholesterolu. Tłuszcze nasycone mają większy wpływ na poziom cholesterolu we krwi.
Tłuszcze omega-3 pomagają obniżyć poziom trójglicerydów. Tłuszcze omega-3 można znaleźć w tłustych rybach, takich jak:
śledź,
makrela,
sardynka,
łosoś i
tuńczyk
Występują również w niektórych orzechach i nasionach oraz produktach z nich wykonanych, takich jak olej lniany, rzepakowy, orzechowy, z zarodków pszenicy i sojowy oraz margaryny.
Zwiększenie ilości błonnika w diecie z produktów pełnoziarnistych, soczewicy i roślin strączkowych, owoców i warzyw może pomóc w poprawie poziomu cholesterolu. Błonnik rozpuszczalny (rodzaj błonnika) pomaga zmniejszyć wchłanianie cukru i tłuszczów z jelit.
Pomysły na spożywanie zdrowych tłuszczów
Smaż mięso i warzywa na patelni w odrobinie oliwy z oliwek lub oleju rzepakowego (lub oleju w sprayu) z czosnkiem lub chilli
Dopraw sałatkę lub gotowane na parze warzywa odrobiną oliwy z oliwek i sokiem z cytryny lub octem
Posyp gotowane na parze warzywa nasionami sezamu
Użyj chleba lnianego i sojowego i posmaruj odrobiną masła orzechowego
Podjadaj garść niesolonych orzechów lub dodaj trochę do smażonych potraw lub sałatki
Rozsmaruj awokado na kanapkach i tostach lub dodaj do sałatki
Jedz więcej ryb (dwa do trzech razy w tygodniu), ponieważ zawierają one rodzaj tłuszczu (omega-3), który jest dobry dla serca
Włączaj jeden lub dwa posiłki bezmięsne w tygodniu, wybieraj jajka, rośliny strączkowe, tofu lub orzechy i nasiona
Więcej piecz na sucho, grilluj, podgrzewaj w kuchence mikrofalowej i smaż na patelni z powłoką zapobiegającą przywieraniu
Unikaj smażonych na głębokim tłuszczu, panierowanych i panierowanych potraw

Opóźnienie działania sensora CGM ( ciągły monitoring glikemii )

Szczegółowe informacje na temat działania sensorów ciągłego monitoringu glikemii (CGM) oraz opóźnienia w pomiarach. To bardzo istotne, aby zrozumieć, że pomiary glukozy w płynie śródmiąższowym mogą różnić się od tych uzyskanych z krwi, zwłaszcza w sytuacjach, gdy poziom glukozy zmienia się dynamicznie, na przykład po posiłku lub podczas intensywnego wysiłku.

Oto kilka kluczowych punktów, które warto zapamiętać:

  1. Opóźnienie w pomiarach: Zmiana poziomu glukozy we krwi następuje szybciej niż w płynie śródmiąższowym, co prowadzi do opóźnienia wynoszącego od 10 do 20 minut.

  2. Stabilność glikemii: W przypadku stabilnych poziomów glukozy różnice między wynikami z sensora a glukometru są mniej zauważalne. Warto unikać porównywania wyników w momentach, gdy glikemia się zmienia.

  3. Dokładność pomiarów: Opóźnienie we wskazaniach sensora nie oznacza, że pomiar jest mniej dokładny – to po prostu wynik różnicy w środowisku pomiarowym.

  4. Porównywanie wyników: Jeśli chcesz porównać wyniki z glukometru i sensora, najlepiej robić to, gdy poziom glukozy jest stabilny. Upewnij się, że masz czyste i suche ręce oraz używasz zaufanego glukometru.

  5. Zmienność w pomiarach: Pomiar glukozy za pomocą glukometru może być bardziej podatny na zmienne, takie jak sposób pobrania próbki czy jakość testów, co może wpływać na wynik.

Zrozumienie tych aspektów może pomóc użytkownikom w lepszym zarządzaniu cukrzycą i w podejmowaniu odpowiednich decyzji dotyczących zdrowia.

Niestabilne stężenia glukozy we krwi

Cukrzyca z niestabilnymi stężeniami glukozy we krwi, z gwałtownymi wzrostami i spadkami, może być dużym wyzwaniem dla pacjenta. Taka sytuacja może być spowodowana różnymi czynnikami, takimi jak niewłaściwe dawkowanie insuliny, nieodpowiednia dieta, stres, brak aktywności fizycznej, a także inne czynniki zdrowotne.

Oto kilka zaleceń, które mogą pomóc w stabilizacji poziomu glukozy we krwi:

  1. Monitorowanie poziomu glukozy: Regularne sprawdzanie poziomu glukozy we krwi pozwala na bieżąco oceniać sytuację i podejmować odpowiednie kroki.

  2. Dieta: Warto skonsultować się z dietetykiem, który pomoże w opracowaniu planu żywieniowego. Należy unikać pokarmów o wysokim indeksie glikemicznym oraz spożywać regularne posiłki w umiarkowanych porcjach.

  3. Aktywność fizyczna: Regularne ćwiczenia mogą pomóc w stabilizacji poziomu glukozy. Ważne jest, aby dobrać odpowiednią formę aktywności, która będzie dostosowana do możliwości pacjenta.

  4. Leki i insulina: Współpraca z lekarzem w zakresie doboru odpowiednich leków oraz dawkowania insuliny jest kluczowa. Czasami konieczne może być dostosowanie terapii.

  5. Zarządzanie stresem: Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, jogi czy treningi oddechowe, mogą pomóc w obniżeniu poziomu stresu, co ma wpływ na poziom glukozy.

  6. Edukacja: Zrozumienie choroby oraz jej mechanizmów może pomóc pacjentowi w lepszym zarządzaniu swoim stanem. Warto uczestniczyć w warsztatach czy grupach wsparcia.

  7. Regularne wizyty u lekarza: Kontrola stanu zdrowia i regularne badania mogą pomóc w wczesnym wykrywaniu ewentualnych powikłań.

Ważne jest, aby każda osoba z cukrzycą współpracowała z zespołem medycznym w celu opracowania indywidualnego planu leczenia. Stabilizacja poziomu glukozy może znacznie poprawić jakość życia pacjenta.

Zapomniałem podać insulinę

Jeśli zapomniałeś przyjąć insulinę, oto kilka kroków, które możesz podjąć:

  1. Sprawdź poziom cukru we krwi: Zmierz poziom glukozy, aby ocenić, jak bardzo się podniósł od momentu, gdy powinieneś był przyjąć insulinę.

  2. Dostosuj dawkę insuliny: Jeśli twój poziom cukru we krwi jest wysoki, może być konieczne podanie dawki insuliny. W zależności od tego, ile czasu minęło od planowanej iniekcji, dawka może różnić się. Jeśli nie jesteś pewien, skonsultuj się ze swoim lekarzem lub diabetologiem.

  3. Przyjmij insulinę: Jeśli zdecydujesz się na przyjęcie insuliny, rób to zgodnie z zaleceniami swojego lekarza, biorąc pod uwagę czas, jaki minął od zaplanowanego podania.

  4. Obserwuj się: Po przyjęciu insuliny monitoruj poziom cukru we krwi, aby upewnić się, że nie spadnie zbyt nisko.

  5. Unikaj powtarzania sytuacji: Spróbuj ustalić przypomnienia lub używać aplikacji, które pomogą Ci nie zapomnieć o kolejnych dawkach insuliny w przyszłości.

  6. Skonsultuj się z lekarzem: Jeśli masz wątpliwości co do tego, co zrobić, lub jeśli regularnie zapominasz o insulinie, porozmawiaj ze swoim lekarzem o możliwych rozwiązaniach.

Ważne jest, aby być w stałym kontakcie z lekarzem w sprawach dotyczących cukrzycy i insuliny.

Insulina przedposiłkowa :

  1. Natychmiastowe wykrycie pominięcia: Jeśli pacjent zorientuje się zaraz po jedzeniu o pominięciu insuliny, powinien jak najszybciej wykonać iniekcję odpowiednią do posiłku, ewentualnie rozważając zmniejszenie dawki o 1-2 jednostki.

  2. Pierwsza godzina po posiłku: Jeżeli minęło 1-2 godziny od posiłku, należy podać połowę planowanej dawki insuliny.

  3. Kilka godzin po posiłku: Po upływie kilku godzin należy zmierzyć poziom glukozy we krwi. W przypadku braku zamiaru spożycia kolejnego posiłku, można zastosować dawkę korekcyjną 2-4 jednostki insuliny lub zwiększyć dawkę insuliny dla kolejnego posiłku o tę samą ilość.

  4. Niepewność co do wstrzyknięcia: Gdy pacjent nie jest pewien, czy wstrzyknął insulinę, nie powinien podawać insuliny od razu. Zamiast tego należy odczekać 2 godziny po posiłku i dopiero wtedy zmierzyć poziom glukozy. Jeśli glikemia jest wysoka, należy postępować zgodnie z zasadami zależnymi od czasu, jaki upłynął od planowanej iniekcji.

Insulina bazalna :

  1. Insulina ludzka o pośrednim i długim czasie działania (NPH):

    • Przypomnienie przed godziną 2:00 w nocy:
      • Podaj 20-30% planowanej dawki.
      • Alternatywnie: pomniejszenie o 1-2 j. za każdą godzinę od zwykłej pory wstrzykiwania.
    • Przypomnienie po godzinie 2:00 lub mniej niż 5 godzin do pobudki:
      • Zmierzyć stężenie glukozy.
      • Podaj 1/3 lub 1/4 dawki NPH lub insulinę przedposiłkową w dawce korekcyjnej.

  2. Analog długo działający:

    • Przypomnienie po kilku godzinach:
      • Podaj planowaną dawkę insuliny długo działającej, ewentualnie pomniejszoną o 1-2 j.
    • Dłuższy okres pominięcia:
      • Podaj połowę planowanej dawki oraz korekcyjną dawkę insuliny przedposiłkowej po zmierzeniu glukozy.
    • Rano po pominięciu dawki wieczornej:
      • Podaj połowę dawki Lantus lub Levemir.
      • Jeżeli Levemir przyjmowany jest 2x dziennie, podaj zwykłą planowaną dawkę rano oraz dodatkową dawkę korekcyjną.

Uwagi końcowe:

  • Warto korzystać z wstrzykiwaczy insulinowych z funkcją pamięci, które mogą pomóc w zarządzaniu terapią insulinową, zwłaszcza u osób z długotrwałą cukrzycą.
  • Zawsze zaleca się monitorowanie poziomu glukozy po pominięciu dawki i dostosowanie dawki insuliny w zależności od wyników.

Prawidłowe postępowanie w takich sytuacjach jest kluczowe dla utrzymania stabilnych poziomów glukozy we krwi i zapobiegania powikłaniom związanym z cukrzycą.

Czas podawania analogu przed posiłkiem

W przypadku stosowania insulin szybko działających, takich jak lispro, aspart czy glulizynowa, ważne jest, aby dostosować czas ich podania do posiłków.  Zaleca się podawanie ich kilka minut przed posiłkiem. W przypadku osób, które mają trudności z uzyskaniem prawidłowych poziomów glikemii po śniadaniu, warto rozważyć wydłużenie odstępu czasowego między podaniem insuliny a spożyciem posiłku, co może pomóc w lepszej kontroli poziomu glukozy we krwi.

Analogi szybko działające podaje się zazwyczaj kilka minut przed każdym posiłkiem. W przypadku problemów z uzyskaniem prawidłowych glikemii po śniadaniu, zaleca się, aby zwiększyć odstęp między insuliną a I śniadaniem, początkowo 15 minut, a następnie stopniowo wydłużając dystans czasowy nawet do 30 minut.

Czas podania szybko działającego analogu przed pozostałymi posiłkami w razie potrzeby wydłuża się do 10 minut.

Pamiętaj, że monitorowanie glikemii, dostosowywanie dawek insuliny oraz czasów ich podania powinno być indywidualizowane i najlepiej omawiane z lekarzem prowadzącym lub diabetologiem, aby dopasować terapię do własnych potrzeb i stylu życia. Ważne jest, aby znać nazwy insulin, które stosujesz, oraz ich specyfikacje w kontekście podania przed posiłkami, co ułatwi zarządzanie cukrzycą.

Więcej artykułów…