OWOCE I WARZYWA W DIECIE

Warzywa i owoce są źródłem niezbędnych organizmowi witamin, soli mineralnych, włóknika pokarmowego w diecie. Na przykład zawarte w nich związki mineralne pomagają utrzymać równowagę kwasowo-zasadową organizmu, nie mniej cenny jest zawarty w nich włóknik, który chociaż nie jest trawiony przez przewód pokarmowy człowieka, to zmniejsza uczucie głodu, pobudza pracę jelit i zapobiega zaparciom. Włóknik, zwłaszcza ten rozpuszczalny w wodzie jest uznanym środkiem hamującym wchłanianie cholesterolu, dzięki czemu zapobiega w pewnym stopniu miażdżycowym powikłaniom cukrzycy.

Warzywa i owoce posiadają zróżnicowaną zawartość węglowodanów – jedne zawierają ich niewielkie ilości i inne dość znaczne. Znaczna ilość węglowodanów oznacza dużą zawartość kalorii i trudne zadanie dla trzustki osoby z chorej na cukrzycę. Dla potrzeb diety cukrzycowej podzielono, więc warzywa na grupy, w zależności od zawartości węglowodanów. Ułatwia to wybór warzyw i owoców z pożądanej grupy, a także równoważną energetycznie wymianę produktów między grupami.

Jak podzielono owoce i warzywa ze względu na zawartość węglowodanów?

Grupa I – warzywa o zawartości 2–5 proc. węglowodanów: boćwina, brokuły, cykoria, kalafior, ogórek, pomidor, rzodkiewki, rabarbar, sałata, szczypiorek, szpinak, szparagi. Owoce: arbuzy, cytryny, grejpfruty, melony, poziomki, truskawki, żurawiny.

Grupa II – warzywa o zawartości 5–10 proc. węglowodanów: brukiew, brukselka, buraki, cebula, dynia, jarmuż, fasolka szparagowa, kalarepa, kapusta biała, czerwona i włoska, marchew, papryka, nać pietruszki, pory, rzepa, szczaw, włoszczyzna z kapustą i bez. Owoce: agrest, ananasy, borówki, brzoskwinie, czarne jagody, czereśnie, gruszki, jabłka, jeżyny, maliny, mandarynki, morele, pomarańcze, porzeczki białe i czerwone, wiśnie.

Grupa III – warzywa o zawartości 10–25 proc. węglowodanów: bób, chrzan, czosnek, groszek zielony, koperek zielony, korzeń pietruszki, seler, ziemniaki. Owoce: banany, czarne porzeczki, śliwki, renklody, winogrona, owoce suszone.

Grupa IV – warzywa o zawartości do 75 proc. węglowodanów: groch, fasola, soja, soczewica, kukurydza.

Warzywa z grupy I i II mogą być spożywane przez chorych na cukrzycę prawie bez ograniczeń, ponieważ charakteryzują się niewielką ilością węglowodanów i ogólną niską wartością energetyczną.

Ograniczać należy spożywanie warzyw z grupy IV i III, szczególnie ziemniaków. Powodem jest bardzo duża ilość skrobi – wielocukru przekształcanego w organizmie w cukry proste. W sytuacji niedoboru insuliny może to skomplikować metabolizm spalania glukozy. Ponadto nadmiar węglowodanów w diecie może spowodować przekroczenie potrzeb energetycznych organizmu, co grozi nadwagą utrudniającą leczenie cukrzycy.

Owoce, w odróżnieniu od warzyw, są bogate w łatwo przyswajalne węglowodany proste. W diecie osoby chorej na cukrzycę określa się ich ilość w zależności od wartości energetycznej oraz zalecanej dziennej liczby węglowodanów. Ograniczenia dotyczą szczególnie owoców z grupy II i III. Duże ich spożycie może spowodować zwiększenie stężenia glukozy we krwi i w moczu.