Leczenie niefarmakologiczne cukrzycy typu 2 (insulinoniezależna) opiera się głównie na stosowaniu odpowiedniej diety i regularnym wykonywaniu ćwiczeń fizycznych. Regularna aktywność fizyczna zwiększa wrażliwość mięśni na insulinę.

Wszyscy pacjenci u których rozpoznano cukrzycę typu 2 powinni dążyć do normalizacji masy ciała tak by ich BMI (wskaźnik masy ciała) mieścił się w przedziale między 20 - 25.

Nadmierna masa ciała osłabia działanie doustnych leków przeciwcukrzycowych i jest czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo  -naczyniowego. Otyłość może być powodem niemożności zgrania terapii lekami i dietą tak by osiągnąć normoglikemię.

Cukrzyca typu 1 (insulinozależna - wymagająca podawania insuliny) występuje z reguły u pacjentów z prawidłową lub zmniejszoną masą ciała. W cukrzycy typu 1 najistotniejsze jest optymalne ustalenie leczenia insuliną z terapią dietetyczną.

Dzienne zapotrzebowanie energetyczne (w kcal) oblicza się wg następujących wzorów:

Masa ciała należna x 32 w przypadku lekkiej pracy fizycznej (jest to najczęstsza sytuacja)

Masa ciała należna x 40 w przypadku średnio ciężkiej pracy fizycznej.

Masa ciała należna x 48 w przypadku ciężkiej pracy fizycznej.

Masa ciała należna obliczana jest ze wzorów:

Dla mężczyzn : Wzrost -100 = waga należna w kg

Dla kobiet : Wzrost - 10% -100 = waga należna w kg

Skład diety:

Białko powinno stanowić do 15% ogólnego zapotrzebowania energetycznego (chude mięso np. kurczak, indyk,cielęcina), ryby - najlepiej morskie - zalecane spożycie to minimum 2 razy w tygodniu, białko roślinne). Unikaj tłustych mięs jak: parówki, salami, pasztety. Białko roślinne zawarte jest w dużych ilościach w roślinach strączkowych (soja,fasola).

Tłuszcze powinny pokrywać 30% zapotrzebowania dietetycznego. Zalecane jest spożywanie tłuszczów zawierających wiązania nienasycone w swojej budowie. W razie współistnienia dyslipoproteinemii podaż tłuszczów nie powinna przekraczać 25% dziennego zapotrzebowania dietetycznego.

Węglowodany powinny stanowić ok. 55% dziennego zapotrzebowania. Unikaj cukru i produktów bardzo słodkich. Jeśli słodzisz napoje używaj słodzika. Pragnienie najlepiej gasić wodą lub niskosłodzonymi napojami gazowanymi.

Ziemniaki, makaron lub produkty zbożowe powinny stanowić zasadniczą część każdego spożywanego posiłku. Jedz owoce i warzywa. Warzywa są głównym źródłem błonnika i witamin. Ziemniaki i kukurydza są warzywami zawierającymi dużą ilość węglowodanów więc ich spożycie powinno być ograniczone w stosunku do innych warzyw. Warzywa które można jeść w większych ilościach to : marchewka, pomidory, kapusta, sałata, papryka. Owoce są bogatym źródłem błonnika i witamin. Pamiętaj, że zawartość cukru w róznych owocach jest różna. Spożywane w dużych ilościach mogą spowodować wzrost poziomu glukozy we krwi. Zaleca się spożywanie ok 300 gramów owoców dziennie w kilku porcjach. Istotną sprawą w leczeniu dietetycznym cukrzycy jest ograniczenie spożywania alkoholu - najlepiej w ogóle zrezygnować.